Op vrijdag 7 februari 2020 vond ons vierde netwerkbijeenkomst plaats in Deventer, waar we met ruim 40 deelnemers te gast waren bij netwerklid Arjan Conijn, werkzaam bij Witteveen + Bos. We werden verwelkomd door directeur Karin Sluis. Zij vertelde over het 75-jarig bestaan van de organisatie in Deventer en dat het thema water al vanaf het begin geworteld zit in de projecten die ze uitvoeren.
Het volle programma werd geopend door Keynote spreker Maurits Ertsen (Universitair hoofddocent TUDelft). In zijn verhaal over Erfgoed en Macht, liet hij op een mooie manier zien hoe zowel in het verleden als nu ingenieurs via het ontwerpen van watersystemen sociale relaties en daarmee machtssituaties creëren. Als voorbeelden werden de verbreding van de monumentale Oranje Sluis in ’s Gravenzande en de tijdelijke waterberging in de boezem van Polder Berkel getoond. Door het aanpassen van de sluis en het opnieuw inzetten van de boezem, wordt het erfgoed hersteld of krijgt het een andere betekenis, en hiermee verandert ook de machtsrelatie (weer). Dit geldt eigenlijk voor alle ingrepen in de (water)infrastructuur, waarbij de aanwezigheid ervan interacties faciliteert en lokale problemen effect hebben op een groter gebied.. Via een beeldende anekdote van een steeds zwaarder gemaakte hotelsleutel werd de continue interactie tussen ontwerpers (hoteleigenaar) en gebruikers (hotelgasten) voelbaar. De watersystemen van nu zijn, net als hotelsleutels, niet alleen het resultaat van historische interacties, maar ook de basis voor nieuwe interacties
Vervolgens presenteerden Arjan Conijn en Leendert Visser een mooi voorbeeld van samenwerking in het netwerk. Witteveen + Bos en Waterschap Noorderzijlvest hebben samen een inventarisatie van het watererfgoed uitgevoerd. Wat heeft het Waterschap in bezit, hoe zien de objecten eruit en wat is de waarde hiervan? Hierbij werd niet alleen gekeken naar fysieke objecten in het landschap, maar ook naar objecten in collecties en archieven. Hieruit voortkomend zal er beleid worden opgesteld en is een leuk Watererfgoed batenspel gerealiseerd om inzicht te krijgen in de meerwaarde van erfgoed.
Paul van Dijk (waterschap De Dommel) liet een andere kant, de zachte kant, van het erfgoed zien. Hij is bezig met de organisatie van de Landschapstriënnale in september 2020. Hiermee wil hij de dialoog aangaan, want water verbindt ons. Het verhaal van het water binnen het landschap biedt kaders en inspiratie voor klimaatbestendigheid en kansen om de urgentie van klimaatadaptatie te verbinden aan het unieke van een plek. Omdat logica omtrent water soms ontbreekt, eindigde hij zijn pitch met een mooie Watertegel voor dummy’s. Pas de regels toe want het heeft altijd al zo gewerkt!
Menno Heling van onder andere V6/ifthenisnow/Werkplaats Waterlinies hield zijn verhaal over zwerfvuil prikken rondom de Nieuw Hollandse Waterlinie. Sinds 2017 is hij bezig om met vrijwilligers het verhaal van de linie en de Amsterdamse Stelling te vertellen, om zo bewustwording voor het landschap te creëren. Door de gebruikers bekend te maken met het verhaal van het landschap, worden zij ambasadeurs van het landschap en dragen zij het verhaal weer verder uit. Hij eindigde met een oproep: kom prikken bij de eerstvolgende prikdatum in september! We houden u hiervan op de hoogte.
Michel Lascaris (RCE) geeft ons een inkijkje in de Kaart ‘Leven met water’, te bereiken via Landschapininderland.nl. Deze kaart laat onder andere de dijken, wielen, kwelkaden, gemalen en overlaten zien. Om het systeem te begrijpen zijn niet alleen de zichtbare elementen, maar ook de verdwenen dijken in kaart gebracht. De kaart is gebaseerd op verschillende inventarisaties van onder andere provincies, nieuwe en oude topografische kaarten, de Waterstaatskaart en de AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland) en rivierkaarten gebruikt. Hierdoor is de geschiedenis beter te begrijpen. Via het Nationaal Georegister zijn de kaarten te downloaden.
Na de pitches gingen we, gezien het erg zonnige weer, snel naar buiten voor de twee rondleidingen gegeven door Janleo van der Laar en Chris Griffioen van Stichting Industrieel Erfgoed Deventer en Gerda Kroeze (gemeente Deventer). We werden vol enthousiasme meegevoerd langs de voormalige vaarroute Schipbeek, de oude sluiskwartier met haven. De andere groep ging onder leiding van Jan Muntinga (Witteveen+Bos) richting, en twee maal over, de IJssel waar vanwege het hoge water spectaculaire beelden te zien waren van de ingrepen binnen het programma Ruimte voor de Rivier en het bewaarde cultuurhistorisch landschap.